ΔΑΦ και αυτισμός

 

Τι είναι;

Ο αυτισμός είναι μια διαταραχή της ανάπτυξης που ανήκει στην ομάδα των Διαταραχών του Αυτιστικού Φάσματος (ΑΦ) μαζί με το Σύνδρομο Asberger και τη Μη άλλως προσδιοριζόμενη Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή. Αυτές οι διαταραχές παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες αλλά και διαφορές όσον αφορά στο είδος, στη βαρύτητα και στο χρόνο έναρξης των συμπτωμάτων. Οι τρεις αυτές καταστάσεις αποτελούν, μαζί με το σύνδρομο Rett και την Παιδική Αποδιοργανωτική Διαταραχή, την ευρεία διαγνωστική κατηγορία των Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών (ΔΑΔ).

Πως εμφανίζεται;

Τα άτομα που ανήκουν στο ΑΦ εμφανίζουν δυσκολίες στην κοινωνική συναλλαγή, στη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία καθώς και επαναληπτικές και στερεότυπες συμπεριφορές. Σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζουν μειωμένη ευαισθησία στον πόνο αλλά αυξημένη ευαισθησία στους ήχους, στο άγγιγμα ή άλλα ερεθίσματα. Αυτή η υπερευαισθησία είναι δυνατόν να συμβάλλει στην εμφάνιση ασυνήθιστων συμπεριφορών και έντονων αντιδράσεων, για παράδειγμα, το παιδί δεν ανέχεται τα χάδια ή την αγκαλιά. Η ομιλία είναι συχνά απούσα ή καθυστερεί να αναπτυχθεί. Επιπλέον, συχνά παρουσιάζουν και νοητική υστέρηση. Η ένταση των συμπτωμάτων είναι ποικίλη και διαφέρει σημαντικά μεταξύ των περιπτώσεων, από εξαιρετικά ήπια μέχρι πολύ βαριά. Ανάλογα ποικίλλουν και οι νοητικές και μαθησιακές τους δυνατότητες με αποτέλεσμα να πρόκειται για εξαιρετικά προικισμένα έως σοβαρά διαταραγμένα άτομα. Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως πριν τα 3 έτη της ηλικίας.

Ποιος προσβάλλεται;

Περιπτώσεις αυτισμού παρουσιάζονται σε όλες ανεξαιρέτως τις χώρες, τις φυλές και τις εθνικότητες καθώς και τις κοινωνικοοικονομικές τάξεις, τα αγόρια προσβάλλονται 4 φορές συχνότερα από τα κορίτσια. Ο αυτισμός είναι πιο συχνός στις οικογένειες που έχουν ήδη μία προηγούμενη περίπτωση, ο κίνδυνος γέννησης ενός δεύτερου παιδιού με αυτισμό εκτιμάται στο 5-10%. Επιδημιολογικές μελέτες προσδιορίζουν τη συχνότητα εμφάνισης στο γενικό πληθυσμό σε 1/500 παιδιά, ενώ, αν συνυπολογισθούν όλες οι παθήσεις του Αυτιστικού Φάσματος, σε 1/167.

Που οφείλεται;

Η ακριβής αιτιολογία του αυτισμού δεν είναι γνωστή. Τα επιστημονικά δεδομένα συνηγορούν υπέρ ενός συνδυασμού παραγόντων, γενετικών και περιβαλλοντικών. Ο αυτισμός παρουσιάζεται συχνότερα από το αναμενόμενο σε άτομα με άλλες ασθένειες όπως το Σύνδρομο Εύθραυστου Χ, η οζώδης σκλήρυνση και η συγγενής ερυθρά. Αντίθετα, έχει καταρριφθεί η οποιαδήποτε πιθανότητα συσχέτισης με εμβόλια που χορηγούνται στην παιδική ηλικία καθώς και με τη συμπεριφορά των γονέων.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Οι γονείς είναι συνήθως οι πρώτοι που παρατηρούν τα συμπτώματα. Η διάγνωση του αυτισμού είναι κλινική, γίνεται από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας και βασίζεται στο ιστορικό της ανάπτυξης του παιδιού και στην εκτίμηση των συμπτωμάτων. Είναι χρήσιμο να αναζητηθούν εργαστηριακά συνυπάρχουσες γενετικές ανωμαλίες και γενικότερα οργανικές βλάβες.

Πως αντιμετωπίζεται;

Αν και δεν υπάρχει μέχρι σήμερα ειδική θεραπεία των διαταραχών του Αυτιστικού Φάσματος, οι κατάλληλες θεραπείες αποκατάστασης βελτιώνουν σημαντικά τη λειτουργικότητα του ατόμου και την πρόγνωση, ιδιαίτερα αν ξεκινήσουν νωρίς. Οι θεραπείες πρέπει να είναι στοχευμένες και εξατομικευμένες ανάλογα με τις δυσκολίες και τα συμπτώματα.Σήμερα επικρατούν οι συμπεριφοριστικές θεραπείες με πολύωρα προγράμματα που εφαρμόζονται μέσα στην οικογένεια, στο χώρο θεραπείας και στο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Κατά περίπτωση ενδείκνυται και συνδυασμός με λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, ψυχοθεραπεία. Η συμβουλευτική των γονέων και η συνεργασία με το σχολείο ενδείκνυται σε κάθε περίπτωση.

Υπάρχει πρόληψη;

Δεν υπάρχει πρωτογενής και ειδική πρόληψη για τον αυτισμό. Δεδομένης της σημασίας που έχει η πρώιμη έναρξη της θεραπείας είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνει έγκαιρα και πρώιμα η διάγνωση. Όλα τα παιδιά επιβάλλεται να παρακολουθούνται όσον αφορά στην ομαλή τους ανάπτυξη, τα παιδιά όμως, με συγγενείς 1ου βαθμού με αυτισμό πρέπει να έχουν στενότερη παρακολούθηση