Ομάδα παιδιών & εφήβων
Τι είναι-Ποιόν αφορά
Οι ομάδες παιδιών κ εφήβων μπορούν να είναι μικρές ομάδες των 3-4 μελών και άνω. Οι ομάδες αυτές περιλαμβάνουν τις ηλικίες της παιδικής ηλικίας ( 7 έως 11 ετών), της πρώιμης εφηβείας (12-14 ετών) και της όψιμης εφηβείας (15-18 ετών). Τα μέλη είναι και των δυο φύλων ώστε να δημιουργούνται ευκαιρίες για συζήτηση γύρω από θέματα διαφυλικών σχέσεων. Διαρκούν 2 θεραπευτικές ώρες (90’) ανά συνεδρία σε εβδομαδιαία συχνότητα.
Στόχος – Προσδοκώμενο Όφελος
Τα παιδιά και οι έφηβοι φαίνεται να δέχονται με μεγαλύτερη προθυμία να συμμετάσχουν σε ομαδική θεραπευτική διαδικασία παρά σε ατομική, αφού η αγωνία της δυαδικής σχέσης με έναν ενήλικα, τον θεραπευτή, μπορεί να αποτελεί εμπόδιο. Αντίθετα, στην ομάδα με την παρουσία συνομηλίκων μπορούν να αισθανθούν πιο άνετα και να νιώσουν μεγαλύτερη ασφάλεια. Εξάλλου οι περισσότερες δραστηριότητες στη ζωή των εφήβων είναι ομαδικές (ανήκουν σε κάποια ομάδα, αθλητική δραστηριότητα, σύλλογο, κατασκηνώσεις).
Στην ευαίσθητη παιδική ηλικία και την πολύ σημαντική αναπτυξιακά ηλικία της εφηβείας, αν τα παιδιά αρχίσουν να αποκτούν επαφή με τον εαυτό τους, τα
συναισθήματα τους, τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους, μαθαίνουν να επικοινωνούν αποτελεσματικά, να εκφράζονται ελεύθερα αλλά με σεβασμό, να κάνουν ουσιαστικές σχέσεις, και να επιλύουν αποτελεσματικά τα προβλήματα τους, τότε οι πιθανότητες να παρουσιάσουν ψυχικά προβλήματα κατά την ενήλικη ζωή τους μειώνεται σημαντικά.
Επομένως, η ένταξη των παιδιών και των εφήβων σε ομάδες συνομηλίκων, αποτελεί ένα σημαντικό προστατευτικό παράγοντα για την αποτροπή ανάπτυξης ψυχοπαθολογίας, καθώς η ομάδα γίνεται χώρος που δοκιμάζονται ικανότητες, αναπτύσσονται σχέσεις, ανταλλάσσονται εμπειρίες και διαμορφώνονται πρότυπα ζωής για τους εφήβους.
Επιπρόσθετα, η ομάδα παίζει σπουδαίο ρόλο στην εξέλιξη του παιδιού και στην επίτευξη των στόχων που αναλογούν στις διαδοχικές φάσεις της ψυχοκοινωνικής του ανάπτυξης. Κατά τον Blos (1962), στην εφηβεία μέσα από την ομάδα μπορεί το ίδιο το παιδί να διαμορφώσει την δική του ταυτότητα. Ο Erikson (1963) αναφέρει ότι η κύρια αναπτυξιακή απαίτηση της εφηβείας είναι η απόκτηση ταυτότητας του ΕΓΩ και η αποτυχία αυτής οδηγεί σε σύγχυση ρόλων, κάτι που καθορίζεται από τον τρόπο που σχετίζεται και συνδιαλλέγεται με τους άλλους. Ο Piaget παρατήρησε ότι το παιδί στην εφηβεία εγκαταλείπει τον εγωκεντρισμό του και αρχίζει να κατανοεί τα φαινόμενα από την σκοπιά του άλλου. Αυτό έχει σημαντική σχέση με την ικανότητα του παιδιού να συμμετέχει στην ομάδα και να δημιουργεί σχέσεις και φιλίες με άλλα παιδιά. Κατά τον Foulkes και Anthony (1971), ο έφηβος μέσα στην ομάδα – αλλά και στη ζωή του – έχει ανάγκη από δομή και καθοδήγηση, αλλά και από ανεξαρτησία και αυτονομία.
Λειτουργία Ομάδας
Είναι καλό να γίνεται πρώτα μια προετοιμασία του παιδιού πριν την είσοδο του στην ομάδα.
Οι τεχνικές που θα χρησιμοποιήσει ο θεραπευτής διαφέρουν ανάλογα την εκπαίδευση που έχει λάβει. Ωστόσο, συνήθως χρησιμοποιείται συνδυασμός διαφόρων τεχνικών (ζωγραφική, ψυχόδραμα, παιχνίδι, γλωσσική επικοινωνία και συνδιαλλαγή) στοχεύοντας πάντα στην συναισθηματική έκφραση.
Η μεταβίβαση στην ομάδα, σε αντίθεση με την ατομική ψυχοθεραπεία, μπορεί να αναφέρεται στη σχέση ενός μέλους με τον ψυχοθεραπευτή, ή με ένα άλλο μέλος ή με την ομάδα ολόκληρη. Αυτές λοιπόν, οι πολλαπλές μεταβιβάσεις μπορεί να λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα και έτσι ένα μέλος της ομάδας, να βιώνει τον θεραπευτή ως πατρική φιγούρα, τα μέλη ως αδέρφια του και την ομάδα ολόκληρη ως μητρική φιγούρα, στην οποία προβάλλει και να μεταβιβάζει το μέλος σκέψεις, συναισθήματα και φαντασιώσεις. Μερικές φορές τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να βιώσουν την ομάδα ως μεταβατικό αντικείμενο, γεγονός που μπορεί να τα βοηθήσει στο να προχωρήσουν στην αποδέσμευση από την οικογενειακή εξάρτηση και σε μια κίνηση προς την ανεξαρτησία.
