Προβλήματα Λόγου

Τι είναι;

Οι διαταραχές Λόγου και Ομιλίας (ΔΛ&Ο) αφορούν σε προβλήματα στην επικοινωνία και σε συναφείς τομείς όπως η κινητική δραστηριότητα που σχετίζεται με την παραγωγή του προφορικού λόγου. Αυτές οι καθυστερήσεις ή διαταραχές κυμαίνονται από απλές αντικαταστάσεις ήχων/φωνημάτων έως την ανικανότητα χρήσης ή κατανόησης του λόγου. Η επικοινωνία ενός παιδιούθεωρείται ότι εμφανίζει καθυστέρηση όταν το παιδί είναι εμφανώς πίσω από τους συνομηλίκους του στην κατάκτηση των δεξιοτήτων του λόγου και της ομιλίας.

Πως εμφανίζονται;

Οι διαταραχές της ομιλίας αφορούν σε δυσκολίες παραγωγής των ήχων/φωνημάτων ή προβλήματα με την ποιότητα της φωνής ή το ρυθμό και τη ροή της ομιλίας (τραυλισμός) ή συνδυασμό των παραπάνω. Οι δυσκολίες παραγωγής των ήχων/φωνημάτων περιλαμβάνουν τη διαταραχή της άρθρωσης (αδυναμία άρθρωσης των φωνημάτων) και τη διαταραχή της φωνολογίας (παραγωγή "λανθασμένων" φωνημάτων στην αυθόρμητη ομιλία παρά την απουσία προβλημάτων στην άρθρωση). Στην πρώτη περίπτωση το παιδί λεει "νεγό" αντί για "νερό" γιατί δεν μπορεί να αρθρώσει το "ρ" και στη δεύτερη λεει "διαθήμιση" αντί για "διαφήμιση" γιατί δεν μπορεί να ξεχωρίσει τα φωνολογικά γνωρίσματα του "θ" και του "φ".

Οι διαταραχές του λόγου (της έκφρασης) αφορούν στην ανικανότητα κατανόησης ή/και χρήσης των λέξεων ώστε να αποδίδεται το επιδιωκόμενο νόημα. Τα άτομα με διαταραχές του λόγου εμφανίζουν, μεταξύ άλλων, αδόκιμη χρήση λέξεων ή/και γραμματικών κανόνων, μειωμένο λεξιλόγιο, δυσκολία ή ανικανότητα να εκφράσουν τις ιδέες τους και να ακολουθήσουν οδηγίες ή συνδυασμό των παραπάνω. Μπορεί να βλέπουν ή να ακούν μια λέξη και να μην είναι σε θέση να κατανοήσουν το νόημά της ή να αδυνατούν οι άλλοι να τους καταλάβουν όταν μιλούν.

Ποιος εμφανίζει ΔΛ&Ο;

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν επιδημιολογικά δεδομένα για το σύνολο του πληθυσμού. Στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι 10% του γενικού πληθυσμού εμφανίζει διαταραχές του λόγου ή/και της ομιλίας.

Που οφείλονται;

Η αιτία των διαταραχών του λόγου και της ομιλίας παραμένει άγνωστη μέχρι στιγμής.

Τι επιπτώσεις έχουν;

Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας συχνά συμβάλει στη διαμόρφωση αισθήματος χαμηλής αυτοεκτίμησης και κακής εικόνας εαυτού για το παιδί, καθώς και της εικόνας που έχουν οι άλλοι γι'αυτό (γονείς εκπαιδευτικοί, συμμαθητές). Η μη έγκαιρη διάγνωση και αποκατάσταση των διαταραχών αυτών ενδέχεται να έχει επιπτώσεις σε συναισθηματικό, κοινωνικό και οικογενειακό επίπεδο.

Eπιπλέον, οι ΔΛ&Ο συχνά ακολουθούνται από μαθησιακές δυσκολίες με αρνητικές επιπτώσεις στη σχολική επίδοση του παιδιού και παρά την αυξημένη προσπάθεια που συνήθως καταβάλλει. Είναι συνηθισμένο τα παιδιά αυτά να επωμίζονται το χαρακτηρισμό του "απρόσεκτου" και "αδιάφορου κακού" μαθητή.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση των ΔΛ&Ο γίνεται από τη διεπιστημονική ομάδα μετά από εκτίμηση του ιστορικού της ανάπτυξης και των δυσκολιών που παρουσιάζει το παιδί. Η διάγνωση των ΔΛ&Ο προϋποθέτει ότι δεν παρατηρούνται άλλες ανατομικές βλάβες, π.χ. λαγώχειλο ή χασμοδοντία, αισθητηριακά ελλείμματα, π.χ. κώφωση, ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές, νοητική υστέρηση ή Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές.

Πως αντιμετωπίζονται;

Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τις διαταραχές του λόγου και της ομιλίας, η εφαρμογή εξατομικευμένου και στοχευμένου προγράμματος λογοθεραπείας συμβάλλει στην αποκατάσταση των δυσκολιών και στην πρόληψη των επιπτώσεων.